Tín Ngưỡng Thờ Phụng Táo Quân

Thứ tư, 21/07/2021, 22:23 GMT+7

Táo quân toàn xưng là cửu thiên ty mệnh đông trù thái ất nguyên hoàng định phúc tấu thiện thiên tôn, tục xưng táo quân, táo quân công, ty mệnh chân quân, cửu thiên đông trù yên chủ, hộ trạch thiên tôn, táo thần hoặc táo vương gia.

Nguồn: Thầy Vương Long Hoa

ong-tao-ba-tao

Thần đản của táo quân là ngày mùng 3 tháng 8 âm lịch, mỗi năm táo quân sẽ về trời tấu mọi việc tại chốn nhân gian vào 23 tháng chạp hàng năm có nơi là 24 tháng chạp, đến khi trừ tịch lại quay về nhân gian, trong bảo cáo chúng tôi thường tụng niệm là “vị ty hầu thiệt, kinh lý bao trù ”, tức chưởng quản ẩm thực, và chủ tể hoạ phúc sinh tử.

1. Khởi nguyên của tín ngưỡng thờ phụng táo quân
Tín ngưỡng thờ phụng táo quân ra đời từ rất sớm, vào thời nhà Thương thờ phụng táo quân đã bắt đầu hình thành từ dân gian, chu lễ gọi ngài tử lê ở dụ tỏa là táo quân. Đến đời Tần, Hán thì được đưa vào làm một trong 5 đối tượng thờ phụng chủ yếu nhất gồm: Môn Thần, Tỉnh Thần, Xí Thần, Thần Trung Lưu và Táo Thần, 5 vị thần linh này phụ trách việc gìn giữ sự bình an hạnh phúc cho một gia đình. Táo quân sở dĩ được mọi người kính trọng tuân theo là bởi chức trách của táo quân ngoài việc chưởng quản nhân gian ẩm thực, ban ân giúp đỡ cho công việc hàng ngày thuận lợi, mà táo quân còn là một quan chức mà ngọc hoàng thượng đế khiển phái xuống nhân gian khảo sát thiện ác của mỗi gia đình.

Táo quân có hai vị thần tả hữu bên cạnh là thiện quán và ác quán, bất cứ hành vi nào của một thành viên trong gia đình đều được ghi lại và cất giữ trong một cái hũ nhỏ, cuối năm sau khi tổng kết lại mọi việc táo quân lên thiên đình báo cáo lại với ngọc hoàng thượng đế, ngày 23 tháng chạp là ngày táo quân rời khỏi nhân gian lên đến thiên đình để báo cáo với ngọc hoàng thượng đế về mọi việc của một gia đình trong một năm, ngày này ta gọi là từ táo, nhân gian các nhà, nhà nào nhà ấy đều tống táo thần- tiến táo quân về chầu ngọc hoàng thượng đế. Việc cúng tiễn Táo quân dựa vào qui tắc: Quan tam, dân tứ, đặng gia ngũ.

Quan là chỉ cho những nhà quan chức quyền quí, tập quán cúng tiễn vào ngày 23.
Dân là chỉ cho bách tính bình thường, cúng tiễn ngày 24.
Đặng gia là chỉ cho giới cao cấp thượng lưu, cúng tiễn ngày 25.
Nhưng thường trong dân gian lại dùng ngày 23 để cúng tiễn, là vì hy vọng lấy hơi quan để nhà mình được phát đạt.

Từ thời Ngụy Tấn về sau táo quân dã có tính danh rõ ràng. Thời Tùy Đỗ Đài Khanh trong Ngọc Chúc Bảo Điển trích Táo Thư có nói: Táo quân họ Tô tên Lợi, vợ là Bác Giáp. Thời Đường Lý Hiền chú dẫn theo Tạp Ngũ Hành Thư gọi táo quân tên là Thiện tự là Tử Quách, mặc áo màu vàng từ trong bếp đi ra. Táo quân lúc ban đầu là nữ thần, gọi là lão phụ hoặc là mỹ nữ, thuyết kinh giảng pháp rất nhiều. Váo thời nhà Thanh trong Kính Táo Toàn Thư có chép: Táo quân họ Trương tên Đan tự là Tử Quách là một nam thần. Hiện nay dân gian thờ phụng Đông Trù Tư Mệnh Định Phúc Táo Quân là hình tướng một lão nhân ngồi tịnh tọa, hoặc một nam hai nữ ngồi tịnh toạ tức là táo quân và táo quân phu nhân. Căn cứ vào khoa nghi có ghi: “Trương dã tướng công, lý thị phu nhân ” tức là nói cho chúng ta biết rõ táo công chính là họ Trương táo mẫu chính là họ Lý. Ở Việt Nam chúng ta thì tào quân là 2 ông 1 bà Trọng Cao, Thị Nhi, Phạm Lang cũng có nguồn gốc xuất phát từ Đạo giáo mà ra.

Táo quân từ sau thời Tấn được coi là vị thần tư mệnh đốc sát nhân gian thiện ác. Từ khi con người thoát li khỏi cảnh ăn sống đồ ăn thức uống cho đến việc phát minh ra lửa nấu chín thức ăn sau này, tùy theo hoàn cảnh phát triển của xã hội mỗi nơi có khác nhau, bếp lò dần dần liên quan mật thiết đến đời sống con người. Sùng bái táo quân là một hoạt động quan trọng nhất trong việc việc sùng bái rất nhiều các vị thần khác.

2. Lược khảo chức trách của táo quân.
Táo quân trên thông thiên khuyết, dưới nhập u minh, ở nhân gian có thể kiểm sát nhân tình vạn sự, ghi chép lại mọi việc của con người. Với các ngày canh thân giáp tý đều phải tấu thượng thương tóm tắt báo cáo lại với tam thi thần. Cát hồng thời Đông Tấn trong Bão Phác Tử nội thiên phần vy chỉ có nói: Vào đêm cuối cùng của các tháng táo quân cũng lên trời để tấu bạch lại tội trạng của con người. Trong Đông Trù Tư Mệnh đăng nghi nghi thức tế lễ lớn của thời nguyên minh có ghi “táo thần chức trọng, bỉnh hạ dân ỷ phục chi quyền ”, “tại thiên vy thất nguyên chi sứ giả, đệ nhật phụng vạn sự vu thần đình ”, “điệt chủ âm dương, tuy thiện thiện ác ác, quân tại tu vy; nhiên thị thị phi phi, tất cung ký lục ”. Thời nhà thanh trong kính táo toàn thư có ghi: táo quân thụ hương hỏa của một gia đình, bảo vệ cho gia đình đó được khang thái, diệt mọi thiện ác của gia đình đó, tấu mọi công quá của gia đình đó. Cứ vào ngày canh thân, thượng tấu Ngọc Đế, cuối tháng lại ghi chép mọi công quá, công tốt thì ba năm sau trời giáng phúc thọ, tội nhiều thì ba năm sau trời giáng tai ương.

3. Tín ngưỡng táo quân trong đạo giáo.
Do tôn trọng táo quân, cảm tạ ơn bố thí của thập phương tín chúng, trong đạo giáo trai đàn phân thành 3 hình thức: nhất tiện đường, nhị quá đường, tam quá đại đường. Giản đơn đi một chút mà không có bị bó buộc có thể gọi là tiện đường, khoa nghi thì có nhiều nhưng phân thứ bậc vô cùng nghiêm chỉnh thì gọi là quá đường, 25 tháng chạp về sau cho đến mùng 5 tháng giêng thần lạc địa tức là phải quá đại đường.
Tại quá đại đường, đại chúng bài ban, tâm trung mặc tụng: hương trù diệu cung thiên tôn, hoặc tam nguyên xá tội thiên tôn, hoặc ngọc hoàng xá tội thiên tôn. Sau khi vào trai đường, trước tiên phải bái lễ táo quân, sau đó tụng kinh niệm chú, thông thường sau khi đạo chúng ngồi xuống, có rất nhiều món ăn tươi tốt được dọn ra, vị đường đầu là người dùng trước tiên nhất, cầm đũa để ngang mày. Hạ đũa xuống, chĩa đũa về phía cơm và dựa vào bát, mặc niệm: “tự nhiên thiên trù thực, ngã kim mật gia trì. Nhất lạp biến thập phương, hà sa quỷ thần dụng. Thâu tỷ vô biên vị, thăng thiên triều thái hư. Chúng tín thi ngã đẳng, trưởng bảo hanh lợi trinh. Hương trù diệu cung thiên tôn, bất khả tư nghị công đức. ” sau đó mới có thể dùng bữa như thường.

Trong khi dùng bữa nhất định không được phát ra âm thanh quá lớn, do là ngã quỷ rất ghét khi ăn có những âm thanh lớn đó. Sau khi ăn xong có thể niệm chú cảm tạ chư thiên và tìn chúng đã bố thí. Ban thờ thờ phụng táo quân sau đó cũng được dời đi và được bảo quản cẩn thận trang nghiêm cung kính nhất thiết.

Nên tôi có thơ rằng:
Lạp nguyệt nhị thập tam tế táo vương
Gia gia hộ hộ hữu đông trù,
Tiên bái ty mệnh chân quân hậu tế tổ
Tiểu niên thượng cung đồ cát tường
Táo quân gia gia bản tính trương
Đường qua ma đường bài táo thượng
Hồ lộng nhất nhật hảo văn chương
Tưởng tưởng thử thần dã tây hoàng
Nhất vô miếu vũ nhị vô phòng
Thường niên trị thủ quang trương vọng
Luân đáo tuế mạt nhất trụ hương
Tam tiền ngân lưỡng đả phát khứ
Nhị thập tam nhật triều ngọc hoàng
Mao đầu hoàng biểu chỉ trát mã
Hoàng đậu cốc thảo đương càn lương
Thủ phủng thiện ác lưỡng đại quán
Ngôn luận nhất gia nhật đoản trường
Dương thiện vy nhĩ thuyết hảo thoại
Trừng ác khiếu tha tâm đảm thương
Sơ tứ hồi gia giáng cát tường
Ngũ tự chi nhất thị táo vương

admin

Quay lại

Ý kiến khách hàng

SIÊU THỊ ĐỒ THỜ CÚNG & TÂM LINH