Ngọc Hoàng Đại Đế

Ngọc Hoàng Đại Đế ( 玉皇大帝 ) hay Ngọc Hoàng Thượng Đế ( 玉皇上帝 ) hay là những danh hiệu nói đến vị vua tối cao của bầu trời, là chủ của vạn vật trong quan niệm tín ngưỡng của Đạo giáo, là đấng cực cao cực trọng cực quyền cực uy. Ngọc Hoàng Thượng Đế là vị thần chủ tể thiên giới, tối cao chi thần. Ngài là đấng thống lĩnh tam giới nội ngoại, thập phương chư thần cho đến nhân gian vạn linh. Ngài là hình tượng biểu thị cho sự chí cao vô thượng, sở hữu trọn vẹn tuyệt Đức của Đạo. 

Nguồn: Vô Danh Tử

Tiên tượng Ngọc Hoàng Đại Đế

Một đêm nọ, vương hậu Bảo Nguyệt Quang nằm mộng thấy Thái Thượng Lão Quân 太上老君 cùng các thần tiên cưỡi xe rồng ngũ sắc tới. Thái Thượng Lão Quân bồng một em bé, các lỗ chân lông trên người phát ra muôn ngàn đạo hồng quang, chiếu sáng cả cung điện. Vương hậu trông thấy vô cùng mừng rỡ, khẩn cầu rằng: Nay chủ không có người nối dõi, nguyện xin đứa con này để làm chủ xã tắc, xin Đạo Quân từ bi thương xót ân chuẩn.

Thái Thượng Lão Quân nói rằng: Đứa bé này nguyên vốn ban tặng cho chủ của nhà người. Vương hậu vội quỳ tạ lễ, tỉnh dậy thấy mình có thai. Mang thai được 1 năm, và đứa bé sinh vào giờ Ngọ ngày mồng 9 tháng Giêng năm Bính Ngọ nơi vương cung. Khi sinh ra, đứa bé toàn thân phát sáng tràn khắp cả vương cung.

Vương tử mặt mũi khôi ngô, bản tính thông minh lanh lợi, ai thấy cũng yêu. Khi trưởng thành, vương tử khoan hậu nhân từ, đem toàn bộ châu báu trong quốc khố bố thí cứu giúp những người cô quả nghèo khổ. Ai nấy đều xưng tụng vương tử, dân chúng bốn phương đều theo. Quốc vương thấy vương tử nhân ái như thế vô cùng vui mừng, chuẩn bị truyền vương vị cho vương tử.

Chẳng bao lâu, quốc vương giá băng, vương tử chính thức kế vị. Sau vương tử đem toàn bộ quốc sự giao cho đại thần xử lí, tự mình đi đến núi Phổ Minh Hương Nham 普明香岩 tu đạo. Công thành siêu độ, lúc bấy giờ đã qua 800 kiếp, vì thế liền dứt khoát từ bỏ đất nước, dốc lòng tu đạo, đồng thời hành nghề y chữa bệnh cho mọi người, cứu giúp chúng sinh, để họ yên vui, như thế lại trải qua thêm 800 kiếp.

Về sau quảng hành phương tiện, sáng chế đạo thư, khôi tuyên chính hoá, phô dương thần công, giúp nước cứu người, từ u tối đến hiển minh, lại thêm 800 kiếp nữa. Cứ như thế tu hành được 3200 kiếp, bắt đầu chứng được Kim tiên 金仙, hiệu là Thanh Tịnh Tự Nhiên Giác Vương Như Lai 清净自然觉王如来, dạy cho chư Bồ Tát ngộ được đại thừa chính tông. Lại qua ức kiếp, trở thành Ngọc Đế.

Trong Đạo Đức Kinh bàn về Đạo và Đức. Đạo là bản thể tối thượng của vạn vật, là nguồn cội và là cùng đích của chúng. Đại Đạo hoá Tam Thanh. Trong khi đó, việc làm và hành động của Đạo là Đức. Vạn vật vận hành có quy luật dù lớn hay nhỏ, và quy luật này là bất khả kháng và phổ quát. Quy luật này do Đạo mà có, do đạo mà duy trì. Đức giống như một ông vua điều khiển vạn vật. Đức ấy chính Ngọc Hoàng. Vậy trong khi Tam Thanh ám chỉ Đại Đạo, bản nguyên của vạn vật, thì Ngọc Hoàng là quyền lực của Tam Thanh, là tuyệt Đức. Cũng vậy, Lão Quân không thể là triều thần của ngọc hoàng vì ngọc hoàng từ Đạo mà ra. Lại nữa, tạo hoá cũng chẳng thể thua một con khỉ đá vốn tự mình mà thành. Tây du ký thoáng đã thấy là sai về mặt Đạo học.

Tín ngưỡng thờ tự, cúng bái Ngọc Hoàng Đại Đế bắt đầu từ thời thượng cổ, từ việc sùng bái tế tự trời đất, và tư tưởng của người xưa là kính thiên sợ địa có mối quan hệ mật thiết với nhau, cổ nhân nhận thấy rằng trời là chủ tể của vũ trụ vạn vật, và cũng là bản nguyên hóa dục sinh trưởng ra vạn vật, cho nên không thể không kính thiên sợ mệnh, thuận thiên hành Đạo.

Giờ Tý ngày 25 tháng Chạp hằng năm, Tam Thanh Tứ Ngự, La Đô Chúng Thánh giáng hạ nhân gian mà gia hộ cho chúng sinh. 
Này là đêm, nối kết trời đất. Thánh giá cao ngàn trùng giáng hạ xuống nhân gian. Trời đất tuy diêu viễn nhưng giờ lại làm một. Này là đêm, đại xá thiên hạ. Chư chân thánh chúng tứ phúc xá tội giải ách. Này là đêm, ánh sáng soi chiếu U Mình. Cửu huyền thất tổ, hết thảy siêu thăng Nam Cung.
Đạo chúng thành tâm tụng niệm Ngọc Hoàng Bảo Cáo, xám hối một năm cũ với bao tội tình, khấn nguyện trừ bỏ ác nghiệp. Lại cũng xin năm mới, hanh thông thái lạc, tiến Đạo vô ma.

Ngọc Hoàng Bảo Cáo
Chí tâm quy mệnh lễ
Tử kim kim khuyết, bạch ngọc ngọc kinh
Trụ diệu hữu chi cảnh trung
Xứ huyền chân chi thiên thượng
Công thành đạo bị
Cố diệu tướng trác quan vu chư thiên
Tâm quảng thể bàn
Cố từ quang biến chúc vu tam giới
Vị tôn nhi thượng cực vô thượng.
Đạo diệu nhi huyền chi hựu huyền.
Chân thánh tông sư, thiên nhân y trượng
Đại bi đại nguyện, đại thánh đại từ
Khung thương thánh chủ, Ngọc Hoàng Đại Thiên Tôn.